top of page

ڤريحال اوچاڤن "كوڠسي فاچاي" دان ٣ قصة يڠبر'كوڠسي' تاهن بهارو چينا




[ Tahun Baharu Cina: Sebuah Pengenalan (2) ]


ساڽ اڤبيل سودارا٢ ملايو ساليڠ برتمو ڤد هاري راي، اڤاكه كات اوچاڤن سلامة يڠ لازم‎ دڤرتوتوركن مريكࢨت سسوده "سلامة هاري راي"؟ تنتوڽ تأ لاين تأ بوكن "معاف ظاهير دان باطين". دمكين جوا باڬي مشاركة چينا اڤكال منجلڠ ڤرايأن تاهن بهارو چينا مک اوچاڤن يڠ ترلبيه لازم دليده مريكࢨت اداله لفظ‎ "كوڠسي فاچاي" (恭喜發財).


ادڤون لفظ‎ سبوتن "كوڠسي فاچاي" (رومي: Gōngxǐ Fācái) ايت برأصل درڤد بهاس مندارين ياࢨت بهاس چينا لاڬق بيجيڠ (Beijing) يڠ متأخرڽ درسميكن سباڬي بهاس كعلموأن چينا. اكن تتڤي، سبلوم كبڠكيتن كراجأن چينا دڤرساد دنيا ڤد ليوات ابد يڠكدوا ڤولوه، بهاس چينا لاڬق ڬواڠتوڠ (Cantonese) يڠ مشهور ديك كماجوان يڠ دكچاڤي بندراي هوڠ كوڠ. مک يڠ ترلبيه بياس ددڠاري مشاركة بارت ڤد زمان ايت اداله اوچاڤن لفظ سبوتن "كوڠ هيٓ فاتْ چويْ" (رومي: gung¹ hei² faat³ coi⁴). حتى‎ بڬيتو لومرهڽ اوچاڤن سلامة اين دكالڠن ڤنوتور بهاس اين دڤولو هاوأي سهڠڬاكن قوم ڤريبومي منماكن ڤرايأن اين سباڬي هاري كوهوني (Kohoni) يڠ دڤرچايأي دإلهامكن درڤد لفظ "كوڠ هيٓ".² سمنتارا ايت دنوسنتارا، كيت منداڤتي باڽق اصطلاح بهاس چينا لاڬق هوكيان (Hokkien) دسرڤ كدالم بهاس ملايو دري كران راماي درڤد مشاركة چينا ايت برأصل دري ولايه فوجيان (Fujian) ياࢨت بومي اصل لغة هوكيان دڤرتوتوركن. مک كات اوچاڤن ڤرايأن اين سبڬيمان ليده مريكࢨت دحج اداله "كيوڠ هي هواتْ چايْ" (رومي: kiong-hí hoat-châi). دمكينله اوچاڤن منوروت لفظ لاڬق ولايه٢ چينا اداڽ.


سوڠڬوهڤون "كوڠسي فاچاي" اين منجادي بواه اوچاڤن سابن تاهن بهارو چينا، نامون اي تيدقله برارتي "سلامة تاهن بهارو" سڤرتمان لومده دالم سمبوتن تاهن بهارو مسيحي دبارت.


 اداله "كوڠسي" اين برمقصود "تهنئة" سبڬيمان معنى "مبروك" يڠ بياس داوچڤكن اورڠ عرب، دان برسسواين دڠن معنى "سلامة" دالم بهاس ملايو، منكل "فاچاي" برمقصود "ككايأن يڠ معمور"، اوله كران حرفيهڽ "فآ" (fā 發) برارتي"بركمبڠ"، منكل "چاي" (cái 財) برارتي "ككايأن". اڤبيل دڬالوركن اكن اكسارا "چاي"، مک اي منظاهر‎كن معنى (semantic) يڠ بربنتوق متاواڠ كونو چينا (貝) منكل دسبلهڽ (才cái) اداله اكسارا بوڽي (phonetic) ياࢨتله "چاي". الحاصل‎ اوچاڤن اين ممباوا ارتي "سلامة بروله ككايأن نان معمور" ادڽ.


ايستيميواڽ، لفظ اوچاڤن تاهن بهارو چينا اين منداڤت ڤرهاتين ڤنديت زعبا دالم بوكوڽ «اسوهن‎ بودي» بيلمان بليو مڠكاجي ڤربنديڠن اوچاڤن سلامة انتارا ڤرايأن. دمكينله منوروت ڤنداڠن بليو:


[برمول ڤتيقن] "ڤد اڬام لاين، تيدق اد دداڤتي عادة برمعافن٢ اتو عادة مندعاكن مقبول عبادة ايت، مثالڽ....ڤد اورڠ چينا ڤول، هاڽ مندعاكن كاي دان كسنڠن ددنيا سهاج. ڤينديقڽ، تيدق اد برمعافن٢ ددالمڽ دان تيدق اد دعا باڬي كجايأن روحاني دان أخلاق." [تمت ڤتيقن]


ڤد هيمه ڤنوليسن، ڤنداڠن زعبا اد برنسڽ دري كران بليو مڽبوت دڠن تڤت ڤريحال مقصودڽ. بهكن اي منجادي تيما (tema) يڠ ددندڠكن دالم كباڽقكن لاڬو٢ ڤرايأن ترسبوت. انتوق ممهامي ڤربيذأن ڤنداڠن عالم اين، مک كتاهويله اكن ساتو ڤڤاته چينا يڠ برسڠكوتن دڠن ڤرايأن اين ياࢨتله "ڤرانچڠن ستاهون برمول دڠن موسيم بوڠا" (一年之計在於春). دڠن ارتيكات لاين، سڬل حاصل اوروسن دالم ستاهون برڬنتوڠ كڤد ڬرق كرج ڤد هاري تاهن بهارو. اڤبيل مريكࢨت مڽمبوت اكن ڤرايأن اين، يڠ دشكري دان دڤوهون كسجهترأنڽ هاڽله سڬل رزقي يڠ برسڠكوتن دڠن كهيدوڤن دان ڤكرجأن هارين ددنيا اين يڠ برلاكو سڤنجڠ تاهن سڤرت كصحتن، ككايأن، كأمنن، كمعمورن، كلنچاران اوروسن دانسباڬيڽ اڬر برؤلهله كبركتن سڤنجڠ تاهن. ادڤون حال غائب، مريكࢨت كورڠ ممندڠ كڤد كهيدوڤن ديري سلڤس وفاة تتاڤي لبيه كڤد مندعاكن كسجهترأن ڤارا منديڠ اڬر دبركتي كهيدوڤن ڤارا وارثڽ، دسمڤيڠ بردعا كڤد ڤارا ديوا ديوي سڤاي دڤرمودهكن سڬل اوروسن ددالم دنيا اين اداڽ.


شهدان مک وجودله كات٢ اوچاڤن سلامة يڠ مڠاندوڠكن مقصود٢ يڠ بركأيتن دڠن رزقي٢ لاين سلاين هرتبندا. دانتارا ببراڤ چونتوهڽ:


✾ كبهاڬين سࢨسي كلوارڬ (合家幸福)


✾ كسلامتن تيڤ كلوار ماسق رومه (出入平安)


✾ صحة عافية توبوه بادن (身體健康)


✾ چرڬس لقسان ناڬ دان كودا (龍馬精神)


✾ موڬ دقبول سڬل ايمڤين (萬事如意)


✾ ليم كبهاڬين تيب كرومه (五福臨門)


(نوتا: 'ليم كبهاڬين' اين برمقصود: ڤنجڠ اوسيا، ككايأن، صحة عافية، كباجيكن دان كبهاڬين اوسيا توا.)


جادي، بڬيمانكه اوچاڤن "كوڠسي فاچاي" بوله منجادي لفظ ترلبيه مشهور داهولو؟ انتوق منجواب‎ ڤرسوالن اين مک كتاهويله اكن ٣ قصة برسجارهڽ:


( ١ ) چاتتن ترأول‎ لفذ اوچاڤن "كوڠسي فاچاي"


سهڠڬ كيني، ڤارا سجارهوان ماسيه بلوم منموكن سبارڠ چاتتن سيلم چينا يڠ ممريحالكن اوچاڤن سلامة اين. سياڤ سڠڬ، چاتتن ترأول يڠ مڽبوت اكن اوچاڤن سلامة اين داتڠڽ درڤد كاريا سؤرڠ ڤنياڬ أميريك ڤد هوجوڠ ابد كسمبيلن بلس!


ويليم هنتر (William Hunter) برأصل دري New York دان سباڬي ڤرسديأن كرجايڽ دچينا، بليو ملنجوتكن ڤڠاجين سلاما ٢ تاهن سجق 1824 دالم كورسوس بهاس چينا دمكتب Anglo-Chinese College يڠ برڤوست دملاک. ⁴


مک ترسبوت دالم بوكوڽ Bits of Old China، بليو منرڠكن ڤرتموانڽ دڠن راكن چينا سماس تاهن بهارو چينا دڬواڠچو (Guangzhou) :


"You go to the door to receive your visitor who, as he enters closes his hands together, bows low and salutes you with 'Kung - He - Fă - Tsae' congratulations, 'may you be prosperous!'." ⁵


شهدان، ستڠه اهل٢ سجاره برڤنداڤت لفظ اوچاڤن سلامة اين موڠكين برأكر اومبي دري ولايه ڬواڠتوڠ داهولو سبلوم ترسبر كرنتاو لاين سهڠڬ منجادي لفظ لازم تاهن بهارو چينا. انتهى


( ٢ ) لاڬو "كوڠسي٢" (恭喜恭喜)


انداي كات لاڬو واجب يڠ ڤاليڠ مشهور باڬي سمبوتن هاري راي دمليسيا ايله "سلامة هاري راي" دندڠن بيدوانيتا نڬارا ڤوان سري سالوما،⁶ مك لاڬو سڬنديڠن مشهورڽ ڤد تاهن بهارو چينا ايله "كوڠسي٢" يڠبرمقصود "سلامة٢" اداڽ.


استميواڽ، لاڬو اين اصلڽ بوكنله دكارڠ دمي منمبه كچريأن دالم ڤرايأن اين، تتاڤي مراࢨكن كمناڠن رعية چينا درڤد ڤنججاهن جيڤون سسوده ڤراڠ دنيا كدوا. نامون دسببكن ارتيكات لاڬوڽ يڠ مڠيصهكن ڤروبهن درڤد كسڠسرأن كڤد كسنڠن ايت ميريڤ ڤروبهن درڤد كسايوأن موسيم سلجو كڤد كچريأن موسيم بوڠا، لنتس لاڬو اين دتريم منجادي لاڬو ڤرايأن تاهن بهارو چينا اخرڽ.


ادڤون اية دان ألونن لاڬو اين دكارڠ ڤد تاهن 1945 دبندراي Shanghai اوله ڤڠارڠ لاڬو تركنل ياࢨتله چىن ڬى شين (陳歌辛, 1914-1961)، اي دمشهوركن اوله ڤڽاڽي اديق براديق ياࢨت يَوْ لي (姚莉) دان ابڠڽ يَوْ مين (姚敏). دمكين اية٢ لاڬوڽ: ⁷


每條大街小巷,每個人的嘴裡。

見面第一句話,就是恭喜恭喜。

恭喜恭喜恭喜你呀,恭喜恭喜恭喜你。


ارتيڽ: دتيڤ ڤكن دان لوروڠ سيتو؛ ڤد تيڤ بيبير مريكࢨت،

مک سڤأن ڤرتام بيلمان برتمو، اداله "سلامة٢!"

شهدان، سلامة٢ كڤدامو! سلامة٢ كڤدامو!


دان لاڬي رڠكڤ ترأخر لاڬو اينله يڠ ماسيه ترظاهرڽ مقصود اصل لاڬو اين. دمكينله بربوڽي:


經過多少困難,歷經多少磨練。

多少心盼望,盼望新的消息。

恭喜恭喜恭喜你呀,恭喜恭喜恭喜你。


ارتيڽ: اركين ڤلباڬي كسڠسرأن دلالوࢨ، حتى‎ ڤلباڬي مصيبة‎ دهادڤي؛

بتاڤ مڠهارڤڽ سكالين هاتي، خابر بهارو يڠ دننتي٢

سلامة٢ كڤدامو! سلامة٢ كڤدامو!


متأخرڽ حتى تاهن 2024 كيني، مسكيڤون اي موڠكين ممبوسنكن ديك ڤروبهن زمان يڠ براليه كڤد نادا ألونن Rap دان K-Pop، كيت ماسيه بوله منجومڤأي اية٢ لاڬو اين دالم سبهاڬين لاڬو مريك. انتهى


( ٣ ) اصل اصول اوچاڤن "كوڠسي فاچاي" ۏرسي ڤرأنقن چينا


ادڤون قصة اين دروايتكن دالم سورت خبر قوم بابا ڽوڽا ياࢨتله ڤرأنقن چينا دتانه ملايو ڤد تاهن 1931 دان تياد ڤول دتموࢨ دالم سومبر٢ دري بنوا چينا. دان يڠ امڤوڽ چريت اين هاڽ دكتاهوي نماڽ سباڬي 'ڬولا اولو'. استميواڽ اي بوكن سكادر مروايتكن اصل اوچاڤن سلامة، ماله اصول عادة‎ رسم ڤرايأن ايت جوڬ. دمكينله چريتا سبڬيمان دڤتيق درڤد اخبار بينتڠ ڤرأنقن:⁸


[برمول ڤتيقن] مول اصل ڤرچكاڤن "كيوڠ هي" (kiong-hí) سوده دمولاࢨكن باڽق لام سكالي دنڬري چينا دتاهن بهارو چينا.


كتاڽ دولو٢ دنڬري چينا سلالو تاهون، بيل ماو دكت تاهن بهارو سهاج سوك ناࢨق اࢨر به، دان بيل ناࢨق اࢨر به ساج ريبو٢ اورڠ ماتي. جادي ايت سبب ديأورڠ سوده تاو اين ڤوڽ حال كسوسهن مستي داتڠ بيل مالم اخر تاهن، ماسيڠ٢ سموا بركومڤول له ايت مالم، انق چوچو دان سودارا٢ سموا دودوقله سام٢ ساتو ميج، ماكنله مينوم دڠن ڤيستا بسر، سبب ديأورڠ تيدق هارڤ دان تيدق بوله جومڤ ايت تاهن بهارو (بيسوقڽ) اتو تيدق. جكلو بوله جومڤ اڤ٢ڤون سودهله جوڬء ديأورڠ بركومڤول انق برانق دان سودارا٢ سموا دأمبڠ تاهن بهارو.


اد ساتو تاهن، ايت اࢨر به تيدق ناࢨق ڤولق. جادي بيل سوده جومڤ ايت تاهن بهارو هاري ڤرتام، ماسيڠ٢ بيل باڠون ماو سمبوت ايت تاهن بهارو، ديأورڠ بيل بوكك ڤينتو ديأورڠ تيڠوق ايت اࢨر به تيدق ناࢨق، جادي ايت بيل برجومڤ ساتو سام لاين سموا اڠكتله تڠن برسجوج (bersoja)⁹ دان دان ممبتلڠ "كيوڠ هي", رتيڽ سوكهاتيله كيت يڠ كيت سوده سلامة، دان سوده برجومڤ ايت تاهن بهارو، دان عمور كيتاڤون سودهله لبيه ساتو تاهن توا. [تمت ڤتيقن]


كات ڤنوتوڤ


شهدان مک دمكينله ڤركوڠسين اكن مقصود، تفسير، همة دان چريت٢ يڠ برسڠكوتن دڠن اوچاڤن سلامة "كوڠسي فاچاي" اداڽ. مڠاخري قلم ڤربحثن اين، سيڬياڽ ماريله كيت رنوڠي توجوان اوتام كيت مڠنالي اكن بوديا قوم يڠبربيذا:


يَـٰٓأَيُّهَا ٱلنَّاسُ إِنَّا خَلَقْنَـٰكُم مِّن ذَكَرٍۢ وَأُنثَىٰ وَجَعَلْنَـٰكُمْ شُعُوبًۭا وَقَبَآئِلَ لِتَعَارَفُوٓا۟ ۚ إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِندَ ٱللَّهِ أَتْقَىٰكُمْ ۚ إِنَّ ٱللَّهَ عَلِيمٌ خَبِيرٌۭ.


معصودڽ: واهي مأنسي! ساڽ كامي تله منچيڤتكن كامو دري سؤرڠ لاكي٢ دان سؤرڠ ڤرمڤوان، كمودين كامي جاديكن كامو بربڠسا٢ دان برسوكو٢ اڬر كامو ساليڠ مڠنل. سسوڠڬوهڽ يڠ ڤاليڠ مليا دانتارا كامو دسيسي اللّٰه ايله اورڠ يڠ ڤاليڠ برتقوى. ساڽ اللّٰه مهامڠتاهوي مهاتليتي.

{ سورة الحجرات (٤٩) : ١٣}


سلامة تاهن بهارو چينا، دان سلامة برچوتي كڤد سلوروه رعية مليسيا. هباي٢ برهاتيله٢ سماس دالم ڤرجالنن. مدمداهن دڤرمودهكن سڬل صلة الرحم دان دمورهكن رزقي اداڽ.


اللّٰه أعلم بالصواب.


تمت




[سناراي رجعكن]


1) Untuk membaca karangan saya periḥāl Tahun Baharu Cina yang sebelum ini, ruju‘:

[ تاهن بهارو چينا: سبواه ڤڠنالن (١) ]


2) 'Kohoni!', Ke Aloha Aina, Buke IX, Helu 5, Aoao 5. Ianuari 31, 1903, dlm blog Nupepa Hawaii, 22 Jan 2023, https://nupepa-hawaii.com/tag/konohi/ .


3) Za‘ba, Asuhan Budi, Kuala Lumpur: Akademi Jawi Malaysia, 2022: ms 199.


4) E. W. Ellsworth, W. C. Hunter, J. L. Cranmer-Byng & Lindsay T. Ride, 'JOURNAL OF OCCURRANCES AT CANTON: During the cessation of trade at Canton 1839', dlm Journal of the Hong Kong Branch of the Royal Asiatic Society, Vol. 4, 1964: ms 9-41.


5) William C. Hunter, Bits of Old China, London: Kegan Paul, Trench, Trübner & Co., 1885: ms 225.


6) "Selamat Hari Raya", Saloma, Ahmad Jaafar, Dendang Saloma Vol 2, 1959.


7) Zhang Chengjue 張成覺. 1957' 中國音樂 (Muzik-muzik China 1957-an). China Independent Writers Publishing Inc., 2014: ms 183. ISBN 9789881265623.


8) Gula-ulu, 'Slamat Taun Bahru', Bintang Pranakan, 14 Feb 1931, ms 5, dlm NewspaperSG, Lembaga Perpustakaan Negara Singapura, https://eresources.nlb.gov.sg/newspapers/digitised/article/bintangpranakan19310214-1.2.6 .


9) Soja : tunduk (memberi hormat), membong­kok. Lihat Kamus Dewan Edisi Keempat, Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka, 2005: s.v. soja, ms 1513. Kata ini beraṣal daripada iṣṭilāḥ Bahasa Cina lagak Hokkien iaitu "作揖".

47 lihatan0 komen

Siaran Terkini

Lihat Semua
bottom of page